Bài thơ Hương Sơn phong cảnh – Một bức họa sơn thủy hữu tình
Trong kho tàng thơ ca Việt Nam phong phú, “Hương Sơn phong cảnh” của Nguyễn Trãi là một viên ngọc sáng, khắc họa bức tranh thiên nhiên Hương Sơn tuyệt mỹ, khiến lòng người say đắm, ngỡ ngàng. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật văn học mà còn là một lời mời gọi tuyệt vời để ta khám phá vẻ đẹp kỳ thú của non nước hương trời.
Mở đầu bài thơ, Nguyễn Trãi giới thiệu cảnh Hương Sơn vào mùa xuân, khi trăm hoa đua nở, cảnh sắc rực rỡ muôn màu:
“Sơn thủy hữu tình giai nhất cảnh
Xuân phong ngưng cố nhật quang hoa”
(Núi non sông nước trời đẹp nhất
Gió xuân ngừng thổi, ánh sáng mặt trời rực rỡ)
Hai câu thơ đầu tiên đã điểm tô khung cảnh Hương Sơn như một bức họa sơn thủy hữu tình, nơi hội tụ những tinh hoa cảnh sắc. Gió xuân vi vu, đưa hương hoa thơm ngát, khiến núi non như bừng tỉnh sau giấc ngủ đông dài. Ánh sáng mặt trời rực rỡ chiếu xuống, nhuộm cả bức tranh thiên nhiên một màu sắc tươi vui, rực rỡ.
Tiếp đó, nhà thơ khắc họa vẻ đẹp hùng vĩ của những ngọn núi trùng điệp:
“Núi cao đưa bóng che trời biếc
Sóng nước vỗ miên man bốn phía”
Những ngọn núi sừng sững như những người khổng lồ, che chắn cho bầu trời xanh biếc. Dưới chân núi là dòng sông Hương nước xanh biếc, cuộn mình uốn khúc, tạo nên một bức tranh sơn thủy hữu tình đầy mê hoặc. Tiếng sóng vỗ bờ miên man như lời ca của thiên nhiên, hòa quyện cùng tiếng chim hót líu lo, tạo nên một bản nhạc du dương, êm đềm.
Không chỉ dừng lại ở cảnh sắc thiên nhiên, Nguyễn Trãi còn khéo léo đưa vào bài thơ những chi tiết gợi nhớ đến không gian của chốn bồng lai tiên cảnh:
“Giang sơn đã có từ lâu nay
Hồng thái yên hà, đôi cá bơi”
(Non sông đã có từ xa xưa
Hồng, thái yên bình, đôi cá bơi)
Bốn câu thơ cuối như một lời nhắn nhủ về sự tuần hoàn bất tận của tạo hóa. Hương Sơn đã hiện hữu từ lâu, và cảnh sắc nơi đây vẫn mãi là bức tranh sơn thủy hữu tình, khiến lòng người ngẩn ngơ, say đắm. Dòng sông Hương êm đềm, trong vắt, đôi cá bơi lội tung tăng, tạo nên một khung cảnh yên bình, thanh tịnh.
“Hương Sơn phong cảnh” của Nguyễn Trãi không chỉ là một bài thơ tả cảnh thiên nhiên mà còn là một lời ca ngợi vẻ đẹp của đất nước, của quê hương. Qua ngòi bút điêu luyện, nhà thơ đã đưa người đọc đến với một chốn bồng lai tiên cảnh, nơi có núi non hùng vĩ, sông nước hữu tình, để rồi cảm thấy tự hào và thêm yêu quê hương đất nước mình hơn bao giờ hết.