Lòng Yêu Nước Thiết Tha Trong “Dọc Đường Xứ Nghệ”
Văn bản “Dọc Đường Xứ Nghệ” của Nguyễn Tuân là một khúc ca hùng tráng ngợi ca tinh thần yêu nước bất khuất của nhân dân xứ Nghệ trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Với ngòi bút điêu luyện, Nguyễn Tuân đã khắc họa một bức tranh sống động về lòng yêu nước thiết tha thấm đượm trong từng mạch đất, từng con người xứ Nghệ.
Ngay từ những dòng mở đầu, hình ảnh “dòng sông Lam” hiện lên như một nhân chứng lịch sử, từng chứng kiến biết bao cuộc đấu tranh oanh liệt của người dân nơi đây. Nguyễn Tuân sử dụng phép nhân hóa, ví von dòng sông Lam như “một người mẹ”, gợi lên mối liên hệ gắn bó sâu sắc giữa nhân dân xứ Nghệ với quê hương.
Trong hành trình “dọc đường xứ Nghệ”, tác giả gặp gỡ những con người bình dị nhưng mang trong mình ngọn lửa yêu nước cháy bỏng. Đó là những người nông dân “tay lấm chân bùn”, những người thợ mỏ “mặt mũi đen nhẻm” nhưng luôn sẵn sàng xả thân vì đất nước. Nguyễn Tuân đặc biệt ca ngợi sự kiên trung của những người phụ nữ xứ Nghệ, những “người bà, người chị” đã tiếp tế lương thực, chăm sóc thương binh, động viên tinh thần chiến đấu của các chiến sĩ.
Lòng yêu nước của nhân dân xứ Nghệ không chỉ thể hiện qua những hành động thiết thực mà còn thấm đượm trong lời ăn tiếng nói, trong phong tục tập quán. Nguyễn Tuân ghi lại những câu ca dao, tục ngữ đanh thép, phản ánh ý chí bất khuất và tinh thần đấu tranh không mệt mỏi của người xứ Nghệ:
“Ai về sông Lam nhớ hộ tôi
Cá tràu, cá mòi, sông Vẹm, sông Cấm”
“Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”
Qua những câu chuyện kể về những cuộc chiến đấu oanh liệt, Nguyễn Tuân khắc họa chân dung những anh hùng dân tộc, những người con ưu tú của xứ Nghệ. Đó là Trần Phú, Phan Đăng Lưu, Hoàng Văn Thụ – những chiến sĩ cộng sản đã hy sinh anh dũng vì độc lập, tự do của dân tộc. Sự hy sinh của họ trở thành nguồn cảm hứng bất tận, thôi thúc nhân dân xứ Nghệ tiếp tục cuộc chiến đấu.
Trong “Dọc Đường Xứ Nghệ”, Nguyễn Tuân cũng thể hiện sự trân trọng và ngưỡng mộ của mình đối với những di tích lịch sử gắn liền với truyền thống yêu nước của nhân dân nơi đây. Ông thăm ngôi đền Củi, nơi thờ những người anh hùng đã đánh đuổi giặc Minh xâm lược, và cả nhà tù Lao Bảo, nơi chứng kiến bao kiên trung của những người cộng sản. Qua những di tích này, Nguyễn Tuân muốn gửi gắm thông điệp về sự cần thiết phải bảo tồn và phát huy truyền thống yêu nước của cha ông.
Lòng yêu nước trong “Dọc Đường Xứ Nghệ” không phải là một tình cảm trừu tượng, xa xôi mà được biểu hiện cụ thể, sinh động qua hành động và lời nói của con người xứ Nghệ. Nguyễn Tuân đã thành công khi khắc họa một bức tranh toàn cảnh về lòng yêu nước thiết tha của nhân dân xứ Nghệ, truyền cảm hứng cho độc giả về sức mạnh của tinh thần dân tộc.