So sánh bức tranh mùa thu trong thơ “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu và “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi
Trong kho tàng thơ ca Việt Nam, mùa thu là một chủ đề bất tận, được các nhà thơ khắc họa với những xúc cảm và nét bút riêng biệt. Hai bài thơ “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu và “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi là những tác phẩm tiêu biểu, mỗi bài vẽ nên một bức tranh mùa thu ấn tượng và giàu ý nghĩa.
Bức tranh mùa thu trong “Đây mùa thu tới”
Xuân Diệu cảm nhận mùa thu qua những giác quan tinh tế, từ xúc giác đến khứu giác:
“`
Đây mùa thu tới – Mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng
Với đôi mắt lá khép chưa vàng
Đã thấy thu sang sắc tái hoài
“`
Từ lá vàng “phai dệt” đến mắt lá “khép chưa vàng”, Xuân Diệu gợi lên một sắc thu vừa rạng rỡ vừa mơ màng, nhuốm màu hoài niệm và bâng khuâng. Không khí mùa thu trở nên nao nao với hương cốm “ngát tận chiều sương”:
“`
Hương cốm mới vươn mình hé dậy
Hơi nồng nàn quyện áo tơ non
Hương bay đi theo ngọn gió hôn
Ngát tận chiều sương thơm thoảng rồi
“`
Bức tranh mùa thu của Xuân Diệu gợi lên một không gian thanh thoát, lãng mạn, nơi giao hòa giữa đất trời và lòng người. Qua đó, nhà thơ thể hiện nỗi niềm bâng khuâng, lưu luyến trước sự chuyển giao của thời gian.
Bức tranh mùa thu trong “Đất nước”
Nguyễn Đình Thi cảm nhận mùa thu qua góc nhìn rộng lớn, gắn với không gian rộng lớn của đất nước:
“`
Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đêm thu trăng rọi hoà soi từng nhà
Trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa
“`
Điểm nhấn trong bức tranh mùa thu này là hình ảnh hoa chuối đỏ tươi giữa rừng xanh. Đây là một hình ảnh độc đáo, mang lại sắc màu rực rỡ và sức sống cho bức tranh. Ánh trăng đêm thu soi sáng khắp nơi, hòa vào “tiếng hát xa” tạo nên không khí gần gũi, ấm áp. Bức tranh mùa thu của Nguyễn Đình Thi không chỉ có màu sắc mà còn mang âm thanh, tạo nên một không gian sống động và tràn ngập sức sống.
Sự khác biệt và điểm tương đồng
Tuy có những nét tương đồng về chủ đề và không gian, nhưng hai bức tranh mùa thu trong hai bài thơ này cũng có những điểm khác biệt:
* Góc nhìn: Xuân Diệu tập trung vào cảm xúc cá nhân, trong khi Nguyễn Đình Thi nhìn mùa thu từ góc nhìn rộng lớn, mang tính bao trùm.
* Màu sắc: Bức tranh mùa thu của Xuân Diệu chủ yếu có màu vàng mơ và xanh, gợi lên sự hoài niệm và bâng khuâng. Trong khi đó, bức tranh của Nguyễn Đình Thi rực rỡ với màu đỏ tươi của hoa chuối, thể hiện sức sống và sự tươi mới.
* Tình cảm: Xuân Diệu thể hiện nỗi niềm lưu luyến, bâng khuâng trước mùa thu. Nguyễn Đình Thi lại ca ngợi vẻ đẹp của đất nước trong mùa thu, gắn với tình yêu quê hương.
Dù có những khác biệt, cả hai bức tranh mùa thu đều mang vẻ đẹp riêng, gợi lên nhiều cảm xúc và suy tư cho người đọc. Chúng khắc họa một mùa thu Việt Nam với những đặc trưng đặc biệt, vừa thơ mộng vừa tươi mới, vừa gợi hoài niệm vừa tràn ngập sức sống.