Trong kho tàng văn học đồ sộ của Việt Nam, “Tre Việt Nam” của Nguyễn Duy vẫn luôn là một tuyệt tác khơi gợi niềm tự hào và tình yêu đất nước trong lòng người đọc. Bài thơ như một bản trường ca cao vút, khắc họa hình ảnh cây tre kiên cường và bất khuất, tượng trưng cho tinh thần dân tộc quật cường của con người Việt Nam.
Từ những câu thơ đầu tiên, nhà thơ đã đưa người đọc vào một không gian quen thuộc, gần gũi: “Đất nước ta tre bao nhiêu tuổi/ Mẹ già nua con vẫn thương nằm”. Hình ảnh cây tre gắn liền với tuổi đời dài đằng đẵng của đất nước, trải qua bao thăng trầm lịch sử, trở thành một biểu tượng bất tử của dân tộc. Mặc dù “mẹ già nua”, yếu ớt, nhưng vẫn được “con” yêu thương, trân trọng. Sự đồng cảm này như một mối liên kết thiêng liêng giữa người và đất, giữa hiện tại và quá khứ.
Tiếp theo, tác giả đi vào khắc họa những phẩm chất cao quý của cây tre. Tre “trung hiếu”: “Dầm dề mưa gió không vày/ Đất trời vô tận lận đận cây tre”. Trước những khắc nghiệt của thiên nhiên, tre không hề nao núng, vẫn đứng thẳng hiên ngang, bảo vệ đất trời. Tính “trung hiếu” ấy gợi nhắc đến những người dân Việt Nam kiên cường, bất khuất, luôn trung thành với lý tưởng và quê hương.
Tre “can đảm”: “Mọc thẳng hàng tre xanh xanh Việt Nam/ Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”. Trong hoàn cảnh bão táp, mưa sa, cây tre vẫn đứng vững, không khuất phục. Sự “can đảm” của tre như một lời khẳng định về ý chí quật cường của dân tộc, dù trong những thời khắc khó khăn nhất, vẫn không bao giờ chịu khuất phục.
Tre “cứng cỏi”: “Tre xung phong vào xe tăng đại bác/ Tre giữ làng giữ nước giữ mái nhà tranh”. Trước kẻ thù xâm lược, tre không chỉ là một loài cây bình thường, mà trở thành một chiến sĩ thực thụ. Tre xung phong vào trận chiến, bảo vệ đất nước, bảo vệ mái nhà thân yêu. Câu thơ vừa gợi nhớ đến những trang sử hào hùng của cha ông ta, vừa ca ngợi tinh thần bất khuất của con người Việt Nam.
Cuối bài thơ, nhà thơ thốt lên lời khẳng định đanh thép: “Tre anh hùng chiến đấu hôm nay/ Còn làm dáng tre đứng thẳng thành tên”. Tre không chỉ là một biểu tượng của quá khứ, mà còn là biểu tượng của hiện tại và tương lai. Tre sẽ mãi đứng vững, trở thành một vũ khí tinh thần bất diệt trong cuộc chiến đấu bảo vệ đất nước.
Bài thơ “Tre Việt Nam” của Nguyễn Duy không chỉ là một bức tranh phong cảnh đẹp đẽ, mà còn là một bài học lịch sử thấm đẫm tình yêu quê hương, đất nước. Qua hình ảnh cây tre, tác giả đã khắc họa nên một dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất, luôn đoàn kết và hướng về phía trước. Bài thơ sẽ mãi là nguồn cảm hứng bất tận cho mọi thế hệ người Việt, tiếp thêm sức mạnh để xây dựng và bảo vệ đất nước ngày càng hùng mạnh.