Liên hệ giữa Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ và Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi
Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của Hoa Kỳ và Bình Ngô đại cáo năm 1427 của Việt Nam tuy xuất hiện cách nhau hàng thế kỷ ở hai châu lục khác nhau nhưng lại có những điểm tương đồng đáng kinh ngạc. Hai văn kiện lịch sử này đều là tiếng nói xác lập độc lập của một dân tộc, khẳng định quyền tự chủ và tự do của con người.
1. Khẳng định quyền tự do và độc lập
Cả hai văn kiện đều mở đầu bằng lời khẳng định hùng hồn về quyền tự do và độc lập của con người. Tuyên ngôn Độc lập tuyên bố rằng “tất cả con người đều sinh ra bình đẳng, tạo hóa ban tặng cho họ những quyền bất khả xâm phạm, trong đó có quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”. Bình Ngô đại cáo cũng khẳng định “Như nước Đại Việt ta từ trước/ Vốn xưng nền văn hiến đã lâu”.
2. Phản đối áp bức, xâm lược
Cả hai văn kiện đều lên án mạnh mẽ sự áp bức và xâm lược của các thế lực bên ngoài. Tuyên ngôn Độc lập buộc tội Nhà vua Anh là người đã “phá hỏng quyền tự do, hôn nhân, tình cảm, tính mạng và của cải của người dân”. Bình Ngô đại cáo tố cáo quân Minh: “Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn/ Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ”.
3. Quyết tâm chiến đấu
Cả hai văn kiện đều thể hiện quyết tâm chiến đấu kiên cường để bảo vệ nền độc lập. Tuyên ngôn Độc lập tuyên bố: “Chúng tôi kiên quyết hy sinh tính mạng, của cải và danh dự thần thánh của chúng tôi để duy trì Tuyên ngôn này”. Bình Ngô đại cáo khẳng định: “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn/ Lấy chí nhân để thay cường bạo”.
4. Kêu gọi sự đoàn kết
Cả hai văn kiện đều kêu gọi sự đoàn kết thống nhất của toàn dân để giành chiến thắng. Tuyên ngôn Độc lập tuyên bố: “Chúng ta phải tuyên bố, và chúng ta tuyên bố với sự kiên định nhất rằng, các Thuộc địa này là, và đúng đắn phải được, các tiểu bang tự do và độc lập”. Bình Ngô đại cáo cũng khẳng định: “Đoàn kết một lòng, như bát nước đầy/ Miếng ngon đủ quả, chẳng lo gì thiếu”.
5. Khát vọng xây dựng một tương lai tươi sáng
Cuối cùng, cả hai văn kiện đều bày tỏ khát vọng xây dựng một tương lai tươi sáng cho dân tộc. Tuyên ngôn Độc lập đặt mục tiêu “bảo đảm ban phước lành của Tự do cho chúng ta và con cháu của chúng ta mãi mãi”. Bình Ngô đại cáo cũng mong muốn: “Trời đất cho lành/ Dân no vật阜/ Ngày tháng hằng cửu/ Sơn hà vững bền”.
Tóm lại, Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ và Bình Ngô đại cáo của Việt Nam, mặc dù xuất hiện trong bối cảnh lịch sử khác nhau, nhưng đều ghi dấu những khoảnh khắc lịch sử quan trọng trong hành trình giành độc lập của hai dân tộc. Hai văn kiện này mãi mãi là những biểu tượng của khát vọng tự do và tinh thần bất khuất của con người.