Bình Ngô đại cáo: Tuyên ngôn độc lập hùng hồn của dân tộc
Bình Ngô đại cáo, kiệt tác chính luận của Nguyễn Trãi, được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên trong lịch sử Việt Nam. Ngay trong phần mở đầu, bài cáo đã thể hiện rõ bản chất tuyên ngôn ấy qua ba phương diện:
1. Khẳng định chủ quyền quốc gia:
Mở đầu là lời khẳng định đanh thép về chủ quyền độc lập và bất khả xâm phạm của dân tộc: “Việt Nam ta từ trước vốn xưng nền văn hiến đã lâu, nước non bờ cõi đã chia từ đời trước”. Câu văn hàm chứa một tuyên ngôn rõ ràng: Việt Nam là một quốc gia có chủ quyền, có lãnh thổ riêng biệt, không chịu sự chi phối của bất kỳ thế lực nào khác.
2. Chỉ trích bạo ngược ngoại bang:
Nguyễn Trãi tiếp tục vạch trần tội ác của giặc Minh, chỉ ra bản chất phi nghĩa và tàn bạo của cuộc xâm lược: “Vừa rồi bọn xâm lược hung tàn, toan tính diệt chủng ta”. Lời tố cáo đanh thép như một lời tuyên bố về sự chính nghĩa của cuộc kháng chiến, đồng thời là lời tuyên chiến chống lại sự áp bức và bóc lột của ngoại bang.
3. Tuyên bố độc lập:
Phần tiếp theo của bài cáo nêu rõ mục đích của cuộc kháng chiến: “Đánh tan quân phản động, dựng lại nền thái bình”. Mục tiêu này hàm chứa ý nghĩa tuyên ngôn độc lập, thể hiện quyết tâm của dân tộc Việt Nam trong việc giành lại độc lập, tự do, chấm dứt ách thống trị của giặc Minh.
Như vậy, phần mở đầu của Bình Ngô đại cáo không chỉ là lời giới thiệu đơn thuần mà còn là một bản tuyên ngôn độc lập hùng hồn. Nó tuyên bố về chủ quyền quốc gia, lên án bạo ngược ngoại bang và bày tỏ quyết tâm kháng chiến giành độc lập. Bản tuyên ngôn đầy sức mạnh và hào khí này đã truyền cảm hứng to lớn cho nhân dân Việt Nam trong cuộc chiến đấu bảo vệ đất nước, đồng thời khẳng định vị thế độc lập, tự chủ của Việt Nam trên trường quốc tế.