Phân tích Khổ 3, 4, 5 “Đoàn thuyền đánh cá”
Xuyên suốt những khổ thơ đầu của “Đoàn thuyền đánh cá”, Huy Cận đã khắc họa bức tranh lao động đầy khí thế và niềm hy vọng của những ngư dân trên biển cả. Từ khổ 3 đến khổ 5, nhà thơ tập trung khắc họa khung cảnh rạng đông và sự trở về của đoàn thuyền sau một đêm ra khơi vất vả.
Khổ 3
“Câu hát căng buồm cùng gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi”
Khổ thơ mở ra với hình ảnh đoàn thuyền căng buồm ra khơi, tiếng hát hào sảng hòa cùng gió biển tạo nên không khí hân hoan và lạc quan. Sử dụng phép nhân hóa “chạy đua cùng mặt trời”, Huy Cận khiến đoàn thuyền như những chiến binh hùng dũng, hăng say chinh phục đại dương.
Hình ảnh “mặt trời đội biển nhô màu mới” là phép ẩn dụ độc đáo, khắc họa khoảnh khắc thiên nhiên chuyển mình từ đêm sang ngày. Sự xuất hiện của mặt trời như một ngọn đuốc, dẫn lối cho đoàn thuyền tiếp tục hành trình đánh bắt.
“Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi” là một câu thơ đầy sức gợi. Phép điệp từ “mắt cá” kết hợp với tính từ “huy hoàng” tạo nên cảm giác vô cùng ám ảnh. Đại dương bao la với vô vàn những loài cá rực rỡ, ẩn chứa cả sự hào hứng và thử thách cho những ngư dân.
Khổ 4
“Lưới xếp hàng dài như chắn ngang
Mắt lưới vô cùng như giăng đăng
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long
Sao lùa nước Hạ Long sâu lắng”
Khổ thơ khắc họa hình ảnh những chiếc lưới của đoàn thuyền như những hàng rào khổng lồ vây bắt cá. Tính từ “vô cùng” nhấn mạnh sự rộng lớn và tinh vi của các mắt lưới, tăng thêm sự hấp dẫn và lôi cuốn của công việc đánh bắt.
“Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long” là một câu thơ giàu chất thơ. Phép nhân hóa “đêm thở” tạo cảm giác như cả đại dương đang cùng sống, đang hít thở và nuôi dưỡng những người con của biển cả. “Sao lùa nước” là hình ảnh ẩn dụ đầy sáng tạo, gợi nên sự chuyển động nhịp nhàng của những vì sao trên bầu trời đêm, soi sáng cho đoàn thuyền đánh cá trên mặt nước.
“Sao lùa nước Hạ Long sâu lắng” là câu thơ khép lại khổ 4, tạo cảm giác lắng đọng và sâu thẳm. Nhà thơ như muốn nhấn mạnh sự bao la và huyền bí của vịnh Hạ Long, nơi chứng kiến hành trình đánh bắt đầy gian nan và ý chí của những ngư dân.
Khổ 5
“Cá đầy ghe như cất đầy thơ
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Thuyền về có nhớ con không
Biển chiều hôm nay sao nhớ thế”
Khổ thơ cuối khép lại bài thơ với hình ảnh đoàn thuyền trở về đầy ắp cá. “Cá đầy ghe như cất đầy thơ” là phép liên tưởng độc đáo, gợi sự sung túc và niềm vui của những ngư dân sau một đêm lao động vất vả.
Câu hỏi tu từ “Thuyền về có nhớ con không” bộc lộ nỗi nhớ của người dân chài đối với quê hương và gia đình. “Biển chiều hôm nay sao nhớ thế” là tiếng lòng của những người gắn bó cả đời với biển cả, gợi lên tình cảm sâu nặng và sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên.
Những khổ thơ từ 3 đến 5 trong “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận không chỉ phác họa bức tranh lao động hùng tráng mà còn ca ngợi vẻ đẹp của biển cả và sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên. Bằng ngôn từ tinh tế và giàu chất thơ, nhà thơ đã truyền tải một thông điệp ý nghĩa về sức mạnh của ý chí và tình yêu quê hương của những người con đất nước.