Giáo án: Viết bài văn phân tích tác phẩm văn học (thơ trào phúng)
Môn học: Ngữ văn
Lớp: 11
Thời lượng: 90 phút
I. Mục tiêu
1. Mục tiêu kiến thức
– Học sinh hiểu được đặc điểm thể loại thơ trào phúng.
– Học sinh nắm được các đặc điểm cơ bản của thơ trào phúng trong tác phẩm cụ thể.
– Học sinh biết cách phân tích tác phẩm thơ trào phúng, đưa ra những nhận định, đánh giá.
2. Mục tiêu kỹ năng
– Rèn luyện kỹ năng đọc hiểu, phân tích tác phẩm văn học.
– Phát triển khả năng lập luận, thuyết phục trong bài viết.
– Nâng cao năng lực sáng tạo, tư duy phê phán.
3. Mục tiêu thái độ
– Trân trọng giá trị văn học, đặc biệt là văn học trào phúng.
– Có cái nhìn sâu sắc về hiện thực xã hội, phê phán những thói hư tật xấu.
– Có ý thức học tập, nghiên cứu, trau dồi kiến thức văn học.
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên
– Chuẩn bị tài liệu tác phẩm thơ trào phúng.
– Bảng phụ, bút viết, giấy tờ.
2. Học sinh
– Đọc và tìm hiểu trước tác phẩm thơ trào phúng được phân tích.
– Tra cứu tài liệu tham khảo liên quan.
III. Tiến trình dạy học
1. Khởi động (5 phút)
– Giáo viên giới thiệu bài học, nêu mục tiêu và yêu cầu cần đạt được.
– Trò chơi khởi động: Đố vui về các nhà thơ trào phúng nổi tiếng.
2. Hoạt động 1: Tiếp cận tác phẩm (15 phút)
– Học sinh đọc tác phẩm thơ trào phúng đã chuẩn bị.
– Thảo luận nhóm:
+ Nêu hoàn cảnh sáng tác, thể loại tác phẩm.
+ Xác định đề tài, chủ đề của tác phẩm.
3. Hoạt động 2: Phân tích tác phẩm (40 phút)
– Dựa vào các câu hỏi gợi ý, học sinh phân tích tác phẩm theo các khía cạnh:
+ Ý nghĩa nhan đề: Đặt nhan đề, tác giả muốn truyền tải thông điệp gì?
+ Tóm tắt nội dung chính: Tác phẩm nói về điều gì?
+ Hình thức nghệ thuật:
– Ngôn ngữ, giọng điệu, nhịp điệu.
– Biện pháp tu từ (so sánh, ẩn dụ, tượng trưng…).
+ Nhân vật trữ tình:
– Thái độ, tình cảm, cách nhìn của chủ thể trữ tình.
– Những giá trị nhân bản, thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm.
– Giáo viên hướng dẫn, bổ sung, chỉnh sửa các ý kiến của học sinh.
4. Hoạt động 3: Đánh giá tác phẩm (15 phút)
– Học sinh đánh giá chất lượng tác phẩm thơ trào phúng:
+ Giá trị nghệ thuật, nội dung, tư tưởng.
+ Tác động, ý nghĩa của tác phẩm trong đời sống xã hội.
– Giáo viên nhận xét, bổ sung thêm quan điểm cá nhân.
5. Luyện tập (10 phút)
– Học sinh luyện tập phân tích tác phẩm thơ trào phúng khác (theo nhóm).
– Giáo viên hỗ trợ, hướng dẫn.
IV. Củng cố (5 phút)
– Giáo viên tóm tắt lại bài học, nêu lại những kiến thức cơ bản.
– Học sinh ghi nhớ các nội dung trọng tâm.
V. Dặn dò (5 phút)
– Học sinh về nhà ôn tập lại bài học.
– Đọc thêm các tác phẩm thơ trào phúng khác để nâng cao hiểu biết.
– Chuẩn bị bài sau: Tìm hiểu về tác giả Nguyễn Khuyến.