Ngữ Văn 7: Hành trình khám phá thế giới văn chương
Chương trình học: Tập 2 – Chân trời sáng tạo
Trang 63
I. Kiến thức ngữ văn
1. Phân tích các biện pháp tu từ
a. So sánh:
* So sánh trực tiếp: “Mặt trời như một quả cầu lửa đỏ”
* So sánh gián tiếp: “Mặt trời hồng như quả chín”
b. Nhân hóa: Gán tính chất của người cho sự vật, hiện tượng: “Gió thì thào lời ru”
c. Ẩn dụ:
* Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: “Giọt nắng thơm” (thính giác) sang (khứu giác)
* Ẩn dụ ẩn dụ cách thức: “Thời gian giống như một dòng sông” (ánh sáng) sang (thính giác)
d. Hoán dụ:
* Hoán dụ bộ phận để chỉ toàn thể: “Đôi cánh ước mơ” (bộ phận) để chỉ (toàn thể) ước mơ
* Hoán dụ lấy cái cụ thể đại diện cho cái trừu tượng: “Màu xanh hy vọng” (cụ thể) để chỉ (trừu tượng) hy vọng
II. Kỹ năng viết
1. Tóm tắt những ý chính của văn bản
Tóm tắt phải thể hiện đầy đủ những ý chính của văn bản, nhưng ngắn gọn, súc tích và trung thành với nội dung gốc.
2. Viết đoạn văn phân tích biện pháp tu từ
Khi phân tích biện pháp tu từ, cần xác định rõ biện pháp tu từ được sử dụng, hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ và tác dụng của nó đối với việc biểu đạt nội dung tác phẩm.
III. Luyện tập
1. Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong các câu sau:
* “Đám mây trôi như dải lụa trắng”
* “Giọt sương long lanh như viên ngọc”
* “Thời gian là kim chỉ vàng”
2. Viết một đoạn văn phân tích biện pháp tu từ ẩn dụ trong câu sau:
“Ánh mắt em là biển chứa đựng niềm vui”
Đáp án
1. Xác định biện pháp tu từ:
* So sánh: “Đám mây trôi như dải lụa trắng”
* So sánh: “Giọt sương long lanh như viên ngọc”
* Ẩn dụ: “Thời gian là kim chỉ vàng”
2. Phân tích biện pháp tu từ ẩn dụ:
Câu thơ sử dụng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác. Ánh mắt (thị giác) được so sánh với biển (thính giác). Biển là một hình ảnh rộng lớn, sâu thẳm, gợi liên tưởng đến sự bao la, vô tận. Ánh mắt được ví với biển, gợi lên một đôi mắt sâu đàm, chứa đựng biết bao cung bậc cảm xúc, mang đến cho người đối diện cảm giác bình yên và hạnh phúc.