Cảm nhận về bài thơ “Qua đèo Ngang”
Bài thơ “Qua đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan là một bức họa cảnh sắc đèo Ngang tiêu biểu, đồng thời cũng là tiếng lòng cô đơn, buồn tủi của tác giả.
Mở đầu bài thơ là một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và nên thơ:
“Bước tới đèo Ngang bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.”
Cảnh vật được miêu tả với những nét chấm phá tinh tế, tạo nên một khung cảnh vừa hùng tráng lại vừa thơ mộng, ẩn chứa một nét buồn man mác. Ánh mặt trời chiều đang dần buông, phủ bóng xế tà lên cả đèo Ngang, khiến cây cối, đá núi nhuốm một màu vàng nhạt. Cỏ cây và hoa dại chen chúc nhau, tô điểm cho cảnh sắc thêm phần sinh động nhưng cũng thêm phần hoang sơ, đìu hiu.
Tiếp theo, tác giả bộc lộ nỗi cô đơn, buồn tủi của mình:
“Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.”
Cảnh vật đèo Ngang hoang vắng, chỉ có vài chú tiều đang lom khom đốn củi dưới chân núi và lác đác vài ngôi nhà bên bến sông. Sự thưa thớt, đìu hiu ấy càng làm nổi bật nỗi cô đơn của người lữ khách. Tác giả như lạc lõng giữa chốn thiên nhiên rộng lớn, không tìm thấy sự đồng cảm hay sẻ chia từ xung quanh.
Hai câu thơ cuối chứa đựng một nỗi niềm đau đáu:
“Nhớ nước đau lòng con cuốc cuốc,
Thương nhà mỏi miệng cái da vàng.”
Tiếng cuốc cuốc của con chim cuốc vang lên như tiếng than thở của tác giả về nỗi nhớ quê, nhớ nước da diết. Hai hình ảnh “con cuốc cuốc” và “cái da vàng” vừa gần gũi vừa ẩn dụ, gợi lên nỗi niềm đau đáu, nỗi đau vong quốc của một người con xa xứ.
Bài thơ “Qua đèo Ngang” thể hiện tài năng nghệ thuật điêu luyện và tấm lòng yêu nước sâu sắc của Bà Huyện Thanh Quan. Bức tranh cảnh sắc thiên nhiên đèo Ngang trong bài thơ vừa hùng tráng vừa buồn thương, gửi gắm tâm sự cô đơn, buồn tủi của người lữ khách đồng thời bộc lộ nỗi nhớ nước, nhớ nhà không nguôi của tác giả.