Trong giai điệu nép mình giữa ngàn đời
Trong kho tàng ca dao Việt Nam bất tận, bốn câu ca dao sau đây như những viên ngọc lấp lánh, tỏa sáng rực rỡ qua dòng chảy thời gian:
1. Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con
2. Cây đa cũ, đứng trầm ngâm bên hồ
Lá xanh um, bốn mùa vẫn xanh tươi
Đời người cũng như lá trên cây
Có xanh, có đỏ, có thay sắc màu
3. Ai về Phú Thượng cùng ta
Ta về Phú Thượng, xem bà đánh giặm
Ai về nhớ cảnh nhớ người
Ta về Phú Thượng, chơi nơi đồng xanh
4. Nước trong thì chảy lờ đờ
Người ngay thì ở đường mờ được thông
Những điều trông thấy mà đau
Đường ngay thì khó, ai đâu dám đi
Mỗi bài ca dao như một bức tranh thủy mặc, khắc họa một khía cạnh riêng về cuộc sống, tình cảm và lẽ sống của người Việt ta. Nhưng trong số bốn bài, trái tim tôi đặc biệt rung động trước giai điệu của bài ca thứ nhất: “Công cha như núi Thái Sơn.”
Bài ca dao này mở ra bằng một hình ảnh so sánh hùng vĩ: “Công cha như núi Thái Sơn.” Núi Thái Sơn là ngọn núi cao và hùng vĩ nhất Trung Quốc, biểu tượng cho sự vĩ đại và bền vững. Chỉ bằng một câu ngắn gọn, ca dao đã gói trọn công lao trời biển của cha, người đã vất vả nuôi nấng, bảo vệ và chỉ lối cho con.
Tiếp đến, ca dao lại khéo léo so sánh “Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.” Nước trong nguồn là thứ nước thuần khiết và vô tận, tượng trưng cho tình yêu thương vô bờ bến của mẹ. Từ khi lọt lòng, mẹ đã tắm cho con bằng suối nguồn tình yêu, nâng niu và chở che con từng bước trưởng thành.
Hai câu cuối của bài ca dao là lời khẳng định về bổn phận của người con: “Một lòng thờ mẹ kính cha / Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.” Chữ “hiếu” trong văn hóa Việt luôn được đặt lên hàng đầu, là chuẩn mực đạo đức cao đẹp. Bằng những lời lẽ giản dị nhưng thấm thía, ca dao đã nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm báo đáp công ơn dưỡng dục của cha mẹ, đó chính là đạo làm con, là sợi dây thiêng liêng gắn kết các thế hệ.
Bài ca dao “Công cha như núi Thái Sơn” không chỉ là một lời ru ngọt ngào dành cho con trẻ, mà còn là một lời nhắc nhở sâu sắc về giá trị gia đình và bổn phận của mỗi người. Trong dòng chảy của thời gian, bài ca dao này vẫn giữ nguyên sự trong trẻo và ý nghĩa sâu xa, là lời giáo huấn bất hủ cho các thế hệ người Việt về tình cảm gia đình thiêng liêng.